Scheiding, hoe vertel je het de kinderen ?
Praten met je kinderen is niet altijd makkelijk. Zeker niet bij een scheiding – hoe vertel je het de kinderen ? Gemiddeld 70.000 kinderen per jaar krijgen de verdrietige boodschap dat hun ouders uit elkaar gaan. De meeste kinderen herinneren zich jaren later nog precies hoe dit gesprek verliep en wat ze erbij voelde. Erover blijven praten kan bij kinderen het gevoel van onveiligheid wegnemen.
Waarom praten met je kind zo belangrijk is
Door met kinderen te praten kan je ze helpen om alle veranderingen rond de scheiding te verwerken. Maar hoe doe je dat dan precies bij een scheiding – hoe vertel je het de kinderen ?
In deze moeilijke tijd, willen kinderen niet worden buitengesloten en hebben ze behoefte aan zekerheid, dat ze papa en mama niet kwijtraken. Als je niet met ze praat krijgen ze het gevoel niet serieus genomen te worden en denken ze hulpeloos overgeleverd te zijn aan alle ontwikkelingen. Door een gesprek aan te gaan zeg je eigenlijk: “Je bent belangrijk voor mij, ik ben er hier voor jou”.
Dit geldt voor kinderen van alle leeftijden. Ouders van jonge kinderen denken soms dat zij geen uitleg nodig hebben, omdat ze nog te jong zijn om alles te begrijpen. Studies hebben aangetoond dat jonge kinderen met wie niet gesproken wordt, geïrriteerd raken en angstig worden.
Wanneer moet je praten met de kinderen over de scheiding?
Oudere kinderen vermoeden vaak al dat hun ouders uit elkaar gaan voordat het ze officieel is meegedeeld. Bijvoorbeeld omdat de sfeer te snijden is of omdat er veel ruzie is. Toch hebben ook zij behoefte aan een gesprek, met beide ouders.
Het ideale moment bestaat niet. Probeer je in je kind te verplaatsen. Sommige kinderen willen, ook als nog helemaal geen sprake is van scheiden, horen dat er problemen zijn en dat jullie als ouders eraan werken deze op te lossen. Is de beslissing te gaan scheiden definitief gevallen, praat dan zo snel als mogelijk met je kind. Stel het niet te lang uit. Bespreek wel altijd voordat je met de kinderen gaat praten met je partner wat je gaat zeggen en hoe je het gaat zeggen.
Scheiding- hoe vertel je het de kinderen?
Als het mogelijk is, doe het vooral samen ! Je kinderen weten daardoor dat de scheiding een beslissing is van jullie beiden, een beslissing die jullie zelf ook zwaar valt. Jullie laten zo zien allebei bezorgd te zijn over hun welzijn.
De woordkeus is afhankelijk van de situatie en de leeftijd van het kind. Formuleer beknopt en eenvoudig. Als de kinderen nog jong zijn, beperk je je in eerste instantie tot het allerbelangrijkste. Naar mate ze ouder worden kan je meer informatie geven. Breng de boodschap duidelijk. Geef indien mogelijk zo concreet mogelijke informatie. Hoe concreter de informatie over wat de scheiding gaat betekenen en wat er gaat veranderen, hoe beter de kinderen zich kunnen aanpassen.
Maak als ouders tijdens dit gesprek vooral geen ruzie en ga elkaar ook niks verwijten. Wees eerlijk, kom beiden met dezelfde boodschap en kom niet met verschillende verklaringen. Wijs elkaar niet aan als schuldige of als boosdoener. Zo voorkom je een loyaliteitsconflict bij je kind. De vraag, van wie je als kind nog mag houden, moet geen kind zich hoeven stellen !
Wat ga je de kinderen vertellen?
Kinderen hoeven niet alle details te weten over de scheiding, dat is alleen maar verwarrend voor ze. Vertel wat voor het kind het belangrijkste is. En dat is de boodschap dat jullie als partners uit elkaar gaan maar altijd ouders zullen blijven. Dat jullie de kinderen nooit in de steek zullen laten ook al wonen jullie niet meer allemaal onder één en hetzelfde dak.
Vaak zitten ze met praktische vragen wat het voor hun in het dagelijkse leven gaat betekenen. Of willen ze weten hoe het gaat met de ouder die ergens anders gaat wonen. Heeft die wel een huis, een bed en wat te eten ? Het kan voor je kind een opluchting zijn als je niet alleen praat over wat er verandert maar ook een paar dingen noemt die niet veranderen. Geef aan wat hetzelfde zal blijven. Bijvoorbeeld of het in zijn oude omgeving kan blijven, wie meegaat met sporten, of ze van school moeten veranderen, hoe het gaat met de vaste middag bij opa en oma enz.
Wees oprecht en zorg ervoor dat je geen dingen belooft die je niet na kunt komen. Geen valse beloftes doen. Want dat kan op lange termijn het gevolg hebben dat je kind je niet meer vertrouwt en onzeker wordt. Misschien heb je zelf nog niet alle antwoorden op de vragen, zeg dat dan. Maak je kind in ieder geval duidelijk dat de verantwoordelijkheid voor het vinden van oplossingen bij jullie als ouders ligt. Dat zij als kind nergens voor verantwoordelijk zijn en ook niet de schuld hebben dat jullie uit elkaar gaan.
Hoe kinderen reageren op het nieuws
Hoe kinderen reageren op het nieuws van de scheiding, hangt o.a. af van hun leeftijd en temperament. Reken erop dat je geconfronteerd gaat worden met hun woede en schaamte. Of wat misschien nog moeilijker is: hun verdriet en wanhoop. Hoe moeilijk ook, laat het gebeuren. Sta toe dat je kind zijn / haar gevoelens uit.
Vergeet niet dat het ook moeilijk is voor kinderen om te praten over emotioneel zwaar beladen onderwerpen. Het kan zijn dat je kind zich nog stilletjes verzet en gewoon nog niet klaar is zich neer te leggen bij de scheiding. Sommige kinderen hebben het hart op de tong, anderen zijn voorzichtiger, vooral als het gaat om het uiten van emoties. Heb je kinderen met leeftijdsverschil dan zal je merken dat ze heel anders omgaan met het probleem: ze stellen verschillende vragen, uiten andere zorgen en behoeften, laten hun verdriet en woede anders zien.
Jonge kinderen beginnen vaak te huilen, klampen zich vast aan mama en papa. Drie- en vierjarige kunnen heftig reageren, maar passen zich sneller aan de nieuwe situatie aan dan oudere kinderen. Kinderen van rond de twaalf jaar kunnen heel koel reageren, ongeïnteresseerd lijken, terwijl de scheiding ze diep raakt.
Zelfs als je kind heftig regeert of zich volledig terugtrekt, blijf met ze in gesprek. Het eerste gesprek is het begin van vele vervolggesprekken tussen ouders en kinderen.
Wanneer is professionele hulp aan te raden ?
Onthoud dat sommige gedragsproblemen bij kinderen een volkomen normale reactie kunnen zijn op een abnormale situatie. Kijk het even aan. Er zijn overbezorgde ouders die hun kinderen onmiddellijk inschrijven voor behandeling. Dat is vaak niet nodig. Alleen wanneer een kind binnen een paar maanden sterk verandert, moet je reageren.
Bijvoorbeeld als het zich terugtrekt, activiteiten afzegt, vrienden niet meer wil zien of op school steeds slechter presteert. Voor een kleiner kind kan een indicatie zijn dat het opnieuw in bed plast. Wees alert en zoek (professionele) hulp als je advies nodig hebt of als je het zelf even niet meer weet.
Vervolggesprekken
Je zult merken dat het eerste gesprek over de scheiding vaak niet afdoende is. Jullie moeten de boodschap misschien een paar keer herhalen, nogmaals bespreken en uitleggen. Bedenk hoe heftig en moeilijk het voor jouzelf als volwassenen is, laat staan voor kinderen.
Het hoeft niet altijd een lang en diepgaand gesprek te zijn. Enkele korte antwoorden kan al afdoende zijn. Zo laat je merken dat je altijd bereid bent erover te praten en ze met hun vragen en angsten bij je terecht kunnen.
Niet alleen praten maar ook luisteren
Je moet niet alleen praten met je kind over de scheiding, maar ook luisteren. Geef ze de kans een standpunt in te nemen. Laat ze zeggen hoe ze zich voelen, wat ze oké vinden en wat ze niet goed vinden. Kinderen hebben ten aanzien van zichzelf vaak goede ideeën en komen met voorstellen waar ouders zelf niet snel op zullen komen.
Als je open staat voor discussie krijg je ook inzicht in de vragen en angsten van je kind: – Houden jullie nog van me ? – Is het mijn schuld? – Laten jullie me in de steek ? Als je weet wat je kind bezighoudt ten aanzien van de scheiding, kun je nadenken hoe je hem of haar kunt helpen waardoor een nieuwe veilige omgeving ontstaat.
Nog even de tips op een rij: scheiding-hoe vertel je het de kinderen
- Vertel het de kinderen zodra duidelijk is dat het echt om een scheiding gaat. Stel het niet te lang uit.
- Bespreek voordat het gesprek met de kinderen plaatsvindt met elkaar welke informatie je ze wilt geven en welke vragen er mogelijk gaan komen.
- Het is heel belangrijk het gesprek samen te voeren.
- Probeer je woorden te verpakken in een bij de leeftijd passende taal.
- Wees eerlijk, kom beiden met dezelfde boodschap en kom niet met verschillende verklaringen.
- Geef niet teveel details, dat is alleen maar verwarrend voor kinderen.
- Vertel dat je alleen als paar niet meer samen kunt leven maar altijd ouders zult blijven.
- Maak je kind duidelijk dat het niet zijn / haar schuld is.
- Wijs elkaar niet aan als schuldige. Zo voorkom je een loyaliteitsconflict bij het kind. De vraag, van wie je als kind nog mag houden, moet geen kind zich hoeven stellen !
- Praat met je kind wat er gaat veranderen maar ook wat hetzelfde zal blijven.
- Houd rekening met hun woede, schaamte, wanhoop en verdriet. Probeer je kind telkens weer uit te leggen dat aan je liefde voor hun niets verandert, en jullie altijd hun papa en mama zullen blijven.
Psychologen zijn van mening dat kinderen de boodschap goed kunnen verwerken als je hiermee rekening houdt bij het gesprek met je kinderen over de scheiding.
